Repertoire-overzicht

Op 10 april 2022 brachten we een zeer verstild passieprogramma, met werken van diverse componisten.

Het Brabants Kamerkoor heeft als hoofdonderdeel van dit passieprogramma gekozen voor Via Crucis van Franz Liszt (1811-1886). In zijn dagen werd de componist weggehoond voor dit stuk: zulke simpele muziek kun je toch niet schrijven? Tegenwoordig weten we beter. De eenvoud van het stuk is ook meteen de grootste kracht ervan. Laat alles weg wat er niet toe doet, beperk je tot het meest essentiële: Liszt was hiermee, onbewust, zijn tijd ver vooruit. Het resultaat is een contemplatief stuk met een hoofdrol voor de piano en treffende teksten voor koor en solisten.

Naast Via Crucis klonken nog een aantal andere werken. Het Crucifixus van Antonio Lotti (1665-1740) sneed direct door het hart met de botsende dissonanten en melancholische lijnen. In A voice in Rama was heard van de Vlaamse componist Raymond Schroyens (1933-2021) hoorden we een klagende echo van de oudtestamentische Rachel, ze weent om de ruwe moord op onschuldige kinderen en wil zich niet laten troosten. Een treffende tekst die zeer expressief getoonzet is door de componist.

En wat te denken van Ruht wohl, zo bekend van Bachs Johannes Passion, maar nu in een hedendaagse bewerking van Arjan van Baest? Het prachtige Crux Fidelis voor vrouwenkoor van Matteo Falloni vormde een waardig slot.

Wie had kunnen vermoeden dat we twee jaar lang door een virus geen concerten konden geven? Gelukkig was daar net voor wéér een lockdown een moment voor Abend will es werden.

Allerlei gevoelens en ideeën komen boven wanneer het thema ‘Avond’ centraal staat. Voor Brahms is het in ieder geval niet enkel kommer en kwel. In O Schöne Nacht concentreert hij zich op de mooie dingen: sprookjesachtig verschijnt de maan in zijn volle pracht en de kleine sterretjes twinkelen er omheen. De nachtegaal zingt en binnenshuis sluipt een knaap zachtjes naar zijn geliefde.

In Der Abend wordt dan weer juist een ander tafereel geschapen. Als in een droom zien we dorstige paarden op een verzengde zomeravond eindelijk tot rust komen. Cupido, Thetus en Phoebus verschijnen ook ter plaatse. Wat ze met elkaar te maken hebben? Het was aan de toehoorder om hier een interpretatie aan te verbinden.

De Eichendorff-gesänge van Frank Stanzl zijn het beste te omschrijven als rauw melancholisch. Hier even geen warme harmonieën, even geen kleurrijke koorklank. Dissonanten die als functie hebben het uitbeelden van een gevoel van gemis. Heimwee naar iets, maar je weet niet wat. Terug willen naar het bekende, maar niet terug kúnnen. Een avondwandeling met een hoofd vol verwarde gedachten. Ook voor deze stemmingen zijn er teksten, is er muziek geschreven.

In Nachtgebet van de componist Alex Roth namen we plaats in een tijdmachine. Deze straalde ons terug naar de tijd dat het Gregoriaanse avondgebed Te Lucis Ante Terminum gezongen werd. Roth neemt de melodie van het Gregoriaanse gezang en zet deze op diverse manieren tegen elkaar. Hier omheen zoemen de harmonieën van liggende tonen die het stemmenweefsel omhullen. De luisteraar waant zich in een kathedraal waar uit diverse hoeken, op diverse toonhoogten en in zowel Latijn als Duits het Te Lucis Ante Terminum klinkt. Het stuk is een geheel eigenzinnige caleidoscoop geworden waarin oud en nieuw samenkomen.

Of het nu gaat om overgave (Herr, nun lässest du deinen diener in Frieden fahren), diverse aspecten van menselijke interactie (Heine-liederen) of een dromerige staat van zijn (Nachtlied en Nacht und Träume), voor de componisten in dit programma zijn het allemaal aspecten die thuishoren bij het vallen van de avond.

De tekst van het laatste stuk dat we zongen, Geistliches Lied is van de hand van Paul Fleming, een dichter en arts uit de 17^e eeuw. Het is opmerkelijk hoe deze 17^e-eeuwse tekst zonder enige omhaal toegepast zou kunnen worden op de 21^e eeuw! We hoefden maar terug te denken aan de afgelopen anderhalf jaar die vooral voor koorzangers en musici een donkere een zorgelijke tijd was.

Licht, warm en zwaar als puur goud en engelen zingen zachtjes voor het pasgeboren kind

Lux, calida gravisque pura velut aurum et canunt angeli molliter modo natum

Dit is de vertaling van het kerstgedicht ‘Light and Gold’, geschreven door Edward Esch. De Amerikaanse componist Eric Whitacre (*1970) was erdoor getroffen en liet het in het Latijn vertalen. Dat werd Lux Aurumque. Hij componeerde het zoveel mogelijk als klankstuk waarin het licht zou doorklinken. Het woord ‘lux’ nog donker, verholen, het woord ‘calida’ open en helder. Het maakt Lux Aurumque tot een mysterieus, diepzinnig kerstlied. Het Brabants Kamerkoor bezong hiermee het mysterie van een nieuw begin, een geboorte, een hernieuwde kennismaking misschien. Verder stonden o.a. op het programma het Ave verum van William Byrd, A spotless rose van Herbert Howells, A hymn to the virgin van Benjamin Britten en O nata lux van Morten Lauridsen. Uiteraard ontbraken ook de wat meer bekende kerstliederen niet.

Dit mooie programma – het eerste met dirigent Rienk Bakker – voerden we tijdens ons koorreisje uit op Terschelling in het kerkje van Hoorn en in Den Bosch. Op Terschelling met de lokale celliste Judith Oost en organist Simon Bouma. In Den Bosch begeleidde de 16-jarige cellist Sybren de Vries ons.

Zoals in de herfst het licht aan het eind van de middag langzaam en soms strijkend over de bomen valt, zo kunnen ook muzikale kleuren uit koorwerken neerdalen. De stukken op het programma ‘Strijkend Licht’ zijn daarop uitgekozen. De psalmen van Sweelinck boden een kijkje in de tijd van het vroege Calvinisme waarin de psalmmelodieën een nieuwe kleur aan het leven gaven. In Psalm XIX van Daan Manneke werd het uitspansel van de hemel en het licht van de zon bezongen. De Vlaamse componist Sebastiaan van Steenberge liet zich voor zijn O crux splendidior voor koor en cello inspireren door binnenvallend licht op het beeld van Jan Fabre in de kathedraal van Antwerpen. Ook in de muziek Tormis, afkomstig van Estland en die van de Noorse Ola Gjeilo  is de ruimtelijkheid en weidsheid goed waarneembaar.

Met de concerten op 25 en 26 mei 2019 namen we afscheid van dirigent Béni Csillag. Het thema was Mei – Maria – Mozart en meer. We werkten samen met de veelal jonge strijkers van strijkorkest Fiedelino onder leiding van oprichtster Leontien Akkerman. Het waren prachtige concerten. Dank je wel Béni voor de fijne en inspirerende samenwerking!

Ter gelegenheid van ons 80-jarig bestaan gaven we een jubileumconcert, met een gevarieerd programma, geheel in de traditie van het BKK. De Brabantse componist Daan Manneke werd in 2019 ook 80. We hebben vaak werk van hem uitgevoerd, ook speciaal voor ons gecomponeerd werk. We wilden onze verjaardag graag met Manneke vieren en zongen twee werken van hem: Les cieux racontent la gloire de Dieu en het Psalmenrequiem, dat laatste met harpbegeleiding door Astrid Haring.
Daarnaast Six Chansons van Paul Hindemith, Symn to St Cecilia van Benjamin Britten, Seven partsongs van Gerald Finzi en arrangementen van de Beatles’ songs Blackbird + Here, there and everywhere.

Daan Manneke was bij het concert aanwezig, samen met oud-dirigent Reinier Wakelkamp.

• Daan Manneke – Pseaume XIX
• Daan Manneke – Psalmenrequiem
• Gerald Finzi – Seven poems of Robert Bridges
• Paul Hindemith – Six chansons
• Benjamin Britten – Hymn to St. Cecilia
• Lennon, McCartney – Here there and everywhere / Blackbird